2023-mi aningaasaqarneq 0,9 pct.-imik qaffariarpoq

2023-mi Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera 0,9 pct.-imik qaffariarpoq, tuni­sassiat ataatsimut nalinganik uuttorlugu (BNP). Qaffariarneq ingerlatsiviit arlariit siuariarnerannik pissuteqarpoq, annermik Illuliornikkut sanaartornik­kullu ingerlatsiviit, Assartuineq aamma Aningaasalersuineq niueqatigiinnik­kullu sullissineq.

 

Nalorninartorsiorfiup nalaani ineriartorneq

2020-mi nappaassuup COVID-19-ip kingunerisaanik nunarsuarmi aningaasar­siorneq ajorseriarpoq, taamaattoqqarsimanera tunisassiat ataatsimut nalinga­nut (BNP)-mut sunniuteqarpoq, nioqqutissanik annissuineq aamma inuinnaat atuinerat annikilleriarsimallutik. Kingunerlutitsineq iluarsiniarlugu 2021-mi akiuussutissanik kapuuisoqarpoq aningaasatigullu ikiorsiissuteqartoqarluni, tamatuma kinguneranik atuineq, nioqqutissanik eqqussuineq aamma aningaa­saliinerit qaffapput. 2022-mi annerusumik nioqqutit annissukkat, aalisakkanit nioqqutissiat nalingisa qaffannerisa kinguneranik aamma illuliornerit sanaar­tornerillu pissutaallutik aningaasaqarneq malunnaatilimmik qaffariarpoq. 2023-mi nunarsuarmi eqqissiviilliornerit pissutaallutik aningaasaqarnerup pitsanngoriarnera annikinneruvoq, tassani Ukrainemi sorsuttoqarnera nunar­suarmilu aningaasaqarnerup nalorninartorsiorfiunera atuinermut aningaasa­liilernullu sunniuteqarput.

 

2020-mi kisitsisit inaarutaasut

2020-mi nuna tamakkerlugu naatsorsuutini kisitsisit maanna naatsorsornerisa inerneri suliarineqareerput, taamaattumik kisitsisit 2020-meersut inaarutaa­sutut naatsorsuutigineqarsinnaalerput. Tunisassiat ataatsimut nalingi (BNP) siornatigut saqqummiunneqarsimasut naatsorsuinermi iluarsaanneqarput. Kapitali 3-mi kisitsisinik siornatigut saqqummersinneqarsimasunik iluarsaas­sinermut nassuiaatit atuarneqarsinnaapput. 2020-mi inaarutaasumik kisitsisit suliarinerisa 2021-2023-mi tunisassiat ataatsimut nalingi (BNP) missingersor­neqarsinnaalersippaat. Kisitsisaagallartulli Naatsorsueqqissaartarfimmit paa­sissutissat nutaat pissarsiarineqareeraangata naatsorsorneqaqqittartussaam­mata taamaattumik mianersortumik nalilersorneqassapput. Kisitsisaagallartut pisarnermit nalorninarnerusut naqissuserneqassaaq, tassa Naatsorsueqqis­saartarfimmi siullermeerluni ukiut pingasukkaarlugit kisitsisaagallartut suli­arineqarmata, siornagut ukiut marlukkaarlugit suliarineqartartut. Naatsorsu­inermut ukioq 2020, nappaassuup COVID-19-ip atuunnerani kisitsisit atorne­qarnerat aamma maluginiaqquneqarpoq.

 

 

Titartagaq 1. Tunisassiat ataatsimut nalingat (BNP), akit qaffakkiartornerat peerlugu

 

Takussutissiami 1-imi takuneqarsinnaavoq BNP akini ingerlaavartuni aamma­lu BNP akiusimasunit kisitat akit qaffakkiartornerat peereerlugu ineriartorne­rat. BNP akiusimasunit kisitat inummut ataatsimut naatsorsornerani 2023-mi 287,5 tkr.-inngorsimavoq ukiup siuliani 285,3 t.kr.-iusimasoq. 0,8 pct.-imik tamanna annertuseriarneruvoq. Ukiut qulit kingulliit qiviaraanni, tassa 2014-imiit 2023-mut, BNP agguaqatigiissillugu inummut ataatsimut 26.000 kr. sinnilaarlugit annertuseriarpoq, tamannalu assigaa 9,9 pct. Danmarkimi kisitsisit taakkorpiaat 17,0 pct.-iupput.

 

Takussutissiaq 1. BNP aamma BNP innuttaasunut agguarlugu

	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021*	2022*	2023*
	Akit ingerlaavartut
BNP, mio. kr.	15.951	16.814	18.224	18.829	19.296	19.990	20.213	20.707	22.306	22.919
Innuttaasunut agguarlugu, 1.000 kr. ....	284,1	301,0	326,9	337,6	345,9	357,5	360,8	367,4	394,7	405,2
Naleqqersuut, 2010=100 .............	113,3	119,4	129,4	133,7	137,1	142,0	143,6	147,1	158,4	162,8
Ukiumut BNP-ip ineriartornera .........	5,8	5,4	8,4	3,3	2,5	3,6	1,1	2,4	7,7	2,7
	2010-mi akit, akiusimasunit kisitat
BNP, mio. kr.	14.684	14.312	14.983	14.990	15.084	15.511	15.550	15.804	16.121	16.260
Innuttaasunut agguarlugu, 1.000 kr. ....	261,5	256,2	268,8	268,8	270,4	277,4	277,6	280,4	285,3	287,5
Naleqqersuut, 2010=100 .............	104,3	101,7	106,4	106,5	107,1	110,2	110,5	112,3	114,5	115,5
Ukiumut BNP-ip ineriartornera .........	4,7	-2,5	4,7	0,1	0,6	2,8	0,3	1,6	2,0	0,9

Malugiuk.: Kisitsisit 2014-2020 inaarutaasumik kisitaapput, 2021-2023-milu kisitsisit naatsorsugallagaallutik.

 

Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit FN-ip nunanut tamalaanut naatsorsueriaa­sissatut najoqqutassiai malillugit naatsorsugaapput, tamatumalu ajornarun­naarsippaa Kalaallit Nunaata aningaasaqarnerata nunanut allanut najoqqu­tassianik malinnittunut sanilliunneqarsinnaanera. Titartakkami ataaniittumi Kalaallit Nunaanni aningaasaqarnerup ineriartornera Danmarkimi, Savalim­miuni Islandimil ineriartornermut sanilliunneqarpoq.

 

Titartakkami takuneqarsinnaavoq Kalaallit Nunaat aningaasaqarnikkut COVID-19-p kingunerluutaanik nunanut allanut sanilliulluni annikinnerusumik eqqor­neqarsimasoq. Tassa 2020-mi BNP annertuseriarpoq nunat sanilliunneqartut annikilleriarsimasut. Illuliornikkut sanaartornikkullu ingerlatsivinni annertu­seriaat annertunerpaajuvoq, takornariaqarnermik inuussutissarsiorfinni, assartuineq, akunnittarfiit neriniartarfiillu suliaqarnerat annikillisimasut.

 

Titartagaq 2. Kalaallit Nunaanni nunanilu allani BNP-p ineriartornera 2019-2023

Najoqqutaq:  www.dst.dk, www.hagstova.fo, www.statice.is

 

COVID-19 pillugu ikiorsiissutit

Nunarsuaq tamakkerlugu COVID-19-mik tuniluuttoqarneranut atatillugu killi­lersuinerit aningaasatigut kingunipiluuteqarnissaat pakkersimaarniarlugu inuussutissarsiutinut ikiorsiissutinik qinnuteqarsinnaanermut pisortaniit peri­arfissiisoqarnikuuvoq. Ikiorsiissutit ukununnga siunertaqarput: akissarsititsi­nermut taartisiat, kaaviiaartitanik annaasaqarnermi matusissutit, takornaria­lerisut akikilliliisinnaanerannut tapiissutit, aaqqissuuteriikkamik angallassi­sartut akikilliliinissaannut tapiissutit kiisalu aalisartut tunisaasa nalikillinis­saannut taarsiissutit.

 

Nuna tamakkerlugu naatsorsuusiornermi periutsit Eurostat-ip maleqqusai aal­laavigalugit ikiorsiissutit qulaani pineqartut tunisassiornermi tapiissutitut inis­sinneqarput. Taamaattumik toqqaannartumik tunisassiat ataatsimut nalingat (BNP) sunnerneqanngilaq, taamaallaat kalluarneqartut tassaapput tunisassi­ornerup pilersitaanik ataatsimut isertitat (BFI) taavalu tunisassiornermi sinne­qartoorutit.

 

Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit naatsumik

Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit tunisassiornermit aallaavillit inuiaqatigiit aningaasaqarnerata ineriartorneranik ersersitsisarput. Naatsorsukkat takutit­tarpaat inuutissarsiutit inoqutigiillu aningaasaqarnerat, minnerunngitsumillu avammut niueqateqarnerup ingerlarnga. Taamaasilluni nioqqutit kiffartuus­sinerillu pilersiortorneqartut atorneqartullu naatsorsuusiatigut takussutissar­taqalersarput. Saqqummersitaq manna Naatsorsueqqissaartarfiup saqqum­mersitaani nuna tamakkerlugu naatsorsuutini ukiunik arlalinnik tunngave­qartuni, aqqaneq-pingajussarivaa.

 

Naatsorsueqqissaartarfiup nittartagaanut www.stat.gl-imut saqqummersitaq ”2014-imiit 2023-mut nuna tamakkerlugu naatsorsuutit” pdf fiilinngorlugu aaneqarsinnaavoq.

 

Saqqummersitami paasissutissat itisilerlugit kisitsisaataasivimmut aaneqarsin­naapputtaaq una aqqutigalugu www.stat.gl.

 

Paasissutissanik annertunerusunik paasisaqarusuttut uunga attaveqarsinnaap­put; Naatsorsueqqissaartarfiup pisortaa Anders Blaabjerg, e-mail abla@stat.gl (oqarasuaat 34 57 70).

 

Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga

Anders Blaabjerg